ÖĞR. GÖR. TİİNÇE AKSAK COVİD-19 ETKİLERİ HAKKINDA “DİKEN.COM”a RÖPORTAJ VERDİ
Toros Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Öğr. Gör. Tiinçe Aksak dijital haber platformu “Diken.com”a Covid 19 Etkileri hakkında röportaj verdi. Röportajın tamamına aşağıdan ulaşabilirsiniz.
COVİD-19 SPERM SAYISINI DÜŞÜRÜYOR
SARS-CoV-2 virüsünün yol açtığı Covid-19 enfeksiyonu sperm hücre sayısını azaltıyor. Journal of Medical Virology dergisinde yayımlanan Türkiye’den bir araştırmada, Covid-19 geçiren ve geçirmeyen erkeklerin spermleri incelendi. Geçirenlerin sperm sayılarının, geçirmeyenlerden daha düşük olduğu saptandı.
Toros Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu, histoloji ve embriyoloji uzmanı Öğr. Gör. Tiinçe Aksak’in başlattığı ve sorumlusu olduğu araştırmayı Adana Şehir Hastanesi Tüp Bebek Biriminden Doç. Dr. Deniz Aka Satar, Dr. Rıdvan Bağcı, Dr. Umut Demirdelen, Toros Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu’ndan Dr. Öğr. Üyesi Efdal Oktay Gültekin, Öğr. Gör. Arzu Coşkun yürüttü. Çalışmada üroloji polikliniği tarafından androloji birimine sperm parametrelerine bakılması için yönlendirilen bireylerle çalışıldı. 20-50 yaşlarında Covid-19 olan (üç ay önce) 100 ve olmayan 100 bireyin semenlerinde dört sperm göstergesine bakıldı.
DAHA AĞIR GEÇİRENLERİN SPERM SAYILARI DAHA DÜŞÜK
Covid-19 geçirmeyenlerin sperm konsantrasyonu, geçirenlerden önemli ölçüde daha yüksekti. Ancak Covid-19 geçirmeyenlerin sperm hareketliliği ve morfolojisi (biçimi, fiziksel özellikleri) geçirenlerinkinden önemli ölçüde yüksek değildi. Ayrıca Covid-19 geçirmeyenlerde hiç kimsenin azospermik (menide sperm bulunmaması) olmadığı, geçirenler grubundaysa dört erkeğin azospermik olduğu görüldü. Ancak Covid-19 grubunda yer alan azospermik bireylerin önceki sperm öyküleri bilinmediği için Covid-19’un etkisi hakkında net bir yorum yapmak mümkün olmadı. Çalışmada orta derecede enfeksiyon bulguları yaşayan hastaların sperm sayılarının hafif enfeksiyon geçirenlere göre daha düşük olduğu fark edildi.
ERKEK DOĞURGANLIĞI ÜZERİNDE OLUMSUZ ETKİSİ OLABİLİR
Hastalığın sperm üretimi üzerindeki etkisini gösteren çalışmalar olmasına rağmen, sperm sayısı, hareketliliği ve morfolojisi üzerindeki etkileri hala belirsiz. Diken’in sorularına yanıtlayan Öğr. Gör. Aksak şunları söyledi: “SARS-CoV-2 hala hayatımızda olan bir virüs. Aşı gibi önemli bir defansımızın olmasına rağmen virüs sürekli mutasyona uğrayıp karşımıza çıkıyor. Virüsün neden olduğu Covid-19 hastalığının uzun vadede ne gibi sonuçlara yol açabileceğini henüz bilmiyoruz. Bizim araştırmamızın sonucu Covid-19’un erkek sperm hücre sayısını anlamlı ölçüde azalttığı yönünde. Çalışmamızın amacı, iyileşmiş ve hiç Covid-19 geçirmemiş erkeklerde sperm kalitesindeki değişiklikleri araştırmak”.
Enfeksiyonu geçiren erkeklerin sperm sayılarında azalma saptadıklarını vurgulayan Aksak, “Bu da Covid-19’un erkek doğurganlığı üzerinde olumsuz bir etkisi olabileceğini düşündürüyor. Ancak uzun vadede sperm konsantrasyonundaki değişimlerin daha iyi anlaşılabilmesi için geniş örneklemli daha kapsamlı çalışmalara ihtiyaç var” dedi.
Araştırma enfeksiyon geçirenlerin üç ay sonraki verisini gösteriyor. Bu süre yeterli mi? Aksak bu soruya karşılık, “Literatürde enfeksiyonu geçiren bireylerin ateş faktörüne bağlı olarak sperm parametrelerinin etkilendiği ve bunun da düzelmesinin üç ayı bulacağına dair kaynaklara rastladık. Bu nedenle daha doğru sonuç alabilmek için enfeksiyonu en az üç ay önce geçirmiş bireylerden örnekler toplandı. Tabi ki daha fazla örnek ile daha uzun vadede yapılacak çalışmalara ihtiyaç var. Çalışmamızı destekleyen pek çok araştırma mevcuttur. Ancak hem öncesi hem sonrası hem de uzun vadede alınacak sperm örnekleriyle yapılacak çalışmalar, Covid-19’un erkek kısırlığını nasıl etkilediğinin anlaşılması açısından oldukça önemli olacaktır” yanıtını verdi.
TESTİSLERE VE PENİSE DE ZARAR VERİYOR
Öte yandan SARS-CoV-2 virüsünün hastanın bağışıklık sistemini aşırı derecede uyararak testiste sperm üreten hücrelerinin yıkımına ve testis dokusuna zarar verdiği de biliniyor. Hastalığı ağır geçiren ve buna bağlı vefat edenlerin testislerinde çok ciddi bozulma saptandı. Testisler, üreme için gerekli hormonların ve spermlerin üretildiği yer. Hatta testis ağrısı Covid-19’un belirtilerinden biri olabiliyor. Ayrıca yüksek ateşli tüm hastalıkların bir süre sperm kalitesini olumsuz etkiledi de biliniyor.
Covid-19 penise de zarar verebiliyor. Cinsel organ fonksiyonu bozulabiliyor. Çünkü virüs, damar yapısını etkiliyor. Damarlı bir yapı olan penisi de bozduğu için ereksiyon sorununa yol açabiliyor. Nitekim penil protez takılan erkeklerin penislerinden alınan doku örneklerinde virüsün varlığı gösterilmişti.
